Nöbetçi Eczaneler
5 Mart 2015 Perşembe 02:00:00 Farz bir namazda ikinci rekâttan sonra oturulmayıp da üçüncü rekâta yanılarak kalkmaya yeltenenin durumuna bakılır. Eğer kalkış oturmaya daha yakınsa oturulup namaza devam edilir ve sehiv secdesi gerekmez. Fakat doğrulma kıyama yakın ise, kalkar ve ondan sonra sehiv secdesini yapar. Çünkü bu durumda vacip olan birinci oturuş terk edilmiş olur.
Üç ve dört rekâtlı farz namazlar ile dört rekâtlı müekket sünnetlerde İlk oturuşta tahıyyat okunduktan sonra “Allahümme salli ala mukammed” diyen kişi İmam’ı Âzam’a göre farz olan, Kıyamı geciktirdiği için sehiv secdesi yapar; Böylece namazı tamam olur.
Vitir namazında Kunut dualarını okumayı veya kunut tekbirini almayı unutursak vacip terk edildiği için sehiv secdesi gerekir.
Fatihadan sonra hangi sureyi okuyacağımızı unutup uzun bir süre (bir ruknu eda edecek kadar, üç kere subhanallah diyecek kadar) beklersek vacibi terk ve tehir ettiğimiz için sehiv secdesi gerekir.
Herhangi bir namazın bir rüknünü tekrar etmek, sehiv secdesini gerektirir. Sözgelimi bir yerine iki rüku veya iki yerine üç secde yapmak gibi..
“Dört rekâtlı farzlarda ikinci oturuş yapılmaksızın beşinci rekâta kalkılacak olsa, henüz beşinci rekât için secde edilmedikçe oturuşa dönülür. Teşehhüdden sonra selam verilir sehiv secdesi yapılır. Çünkü farz olan oturuş geciktirilmiştir. Bu geciktirme ise vacibi terk sayılır. Fakat beşinci rekât için secde yapılmış olursa, bu namaz nafileye dönmüş olur. Artık buna bir rekât daha ilave edilir ve tam altı rekâtlı bir nafile namaz kılınmış olur. Sahih olan görüşe göre, bu durumda sehiv secdesi gerekmez. Bu mesele İmamı Âzam ile İmam Ebu Yusuf’a göredir. İmam Muhammed’e göre, beşinci rekâtın secdesinden baş kaldırınca, namaz tamamen batıl olmuş olur.” (Büyük İslam İlmihali, sayfa: 184, Ö.N. Bilmen)
Dört rekâtlı, bir farz namazın son oturuşunda selâm vermeden yanılarak ayağa kalkılırsa, hemen oturuşa dönülüp selâm verilir ve sevih secdesi yapılır. Fakat beşinci rekât için secdeye varılmış olunca, buna bir rekât daha ilave edilir. Bu durumda önceki dört rekât ile farz tamamlanmış olur. Diğer iki rekât da nafile sayılır. İstihsan olarak da sehiv secdesi yapılır. (Büyük İslam İlmihali, sayfa: 184, Ö.N. Bilmen)
Bir vacibin vasfını değiştirmek, sehiv secdesini gerektirir. İmamın aşikâre okuması gereken ayetleri gizlice okuması veya gizlice okunacak ayetleri aşikâre okuması gibi. Aşikâre okumanın derecesi başkasını duyacağı kadar, gizli okumanın derecesi de, yalnız okuyanın duyacağı kadardır.
Üç veya dört rekâtlı bir namazı kılarken birinci oturuşu son oturuş zannederek selam veren kimse, bu selamdan sonra konuşmak, yönünü kıbleden çevirmek gibi namazı bozan bir davranışta bulunmamışsa kaldığı yerden namaza devam eder ve son oturuştan sonra sehiv secdesi yapar. Aksi takdirde bu namazı yeniden kılmak gerekir.
Sehiv Secdesini Yapmayı Unutan Birine Ne Lazım Gelir
Yapılması gereken sehiv secdesini yanılarak veya unutarak terk eden bir kimse, eğer selam verdikten sonra gülmek, konuşmak, yönünü kıbleden çevirmek gibi namaza aykırı bir işte bulunursa veya sehiv secdesi yapmaya vakit kalmaz ise, bu kimseden sehiv secdesi düşer. Namazı iade etmesi de gerekmez. Ancak namaza aykırı bir davranışta bulunmadan secdeyi hatırlarsa hemen secde eder (Kasani, Bedaiu’s-Sanai’, 1/409).
Birinci Oturuşu Son Oturuş Sanarak Selam Veren Kimse Ne Yapar?
Dört rekâtlı namaz kılmakta iken, son oturuşta olduğunu zannederek dalgınlık sonucu selam veren kişi, eğer bu selamdan sonra konuşmak, yönünü kıbleden çevirmek gibi namaza aykırı bir davranışta bulunmamışsa kaldığı yerden namaza devam eder ve dördüncü rekâtın sonunda sehiv secdesi yapar. Aksi takdirde bu namazı yeniden kılar. İlk oturuşta selam verme hatası yanılmaya değil de, bilgi eksikliğine dayanıyorsa namaz iade edilir. Mesela seferi olmadığı halde seferi olduğu düşüncesi ile normalde dört rekat olarak kılması gereken bir namazı iki rekat olarak kılarsa bu namazın dört rekat olarak yeniden kılınması gerekir (İbn Abidin, Reddü’l-muhtar, II, 92).
