MONTRÖ SÖZLEŞMESİ

20 Temmuz 1936 tarihinde Bulgaristan, Fransa, Büyük Britanya(İngiltere), Avustralya, Yunanistan, Japonya, Romanya, Sovyetler Birliği, Yugoslavya ve Türkiye tarafından imzalanan Montrö(Montreux) Boğazlar sözleşmesi son dönemlerde yeniden gündeme geldi. Yeni ABD stratejilerinin temelinde Rusya’yı çevrelemek ve güneyinden kuşatılması var. Başlangıçta 20 yıl olarak belirlenen sözleşmenin süresi 1956’da bitmişti. Daha sonra imzacı devletlerin Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ni değiştirmek için başlattıkları girişimler sonuçsuz kalmıştı.
Bu sözleşmede –Karadeniz’de bulunmalarının amacı ne olursa olsun. Kıyıdaş olmayan devletlerin savaş gemileri bu denizde 21 günden çok kalamayacaklardır.- denilmektedir. İşte ABD bu durumu değiştirerek Karadeniz’de devamlı donanma bulundurmak istiyor. Bu noktada Boğazlar büyük önem taşıyor. Karadeniz’de kıyısı olan Romanya ve Bulgaristan 2004 yılında NATO üyeliğine alınmıştı. Ukrayna’nın da NATO üyeliği gündeme gelmesi bardağı taşıran son damla oldu.
Ukrayna’nın en gelişmiş sanayi bölgesi Donbass Rusya yanlısı ayrılıkçıların işgalindeyken ve Kırım işgal ve ilhak edilmişken Ukrayna’nın NATO’ya girmesi kolay bir iş olmadığı anlaşılıyor. Bu savaşın çıkmasında Rusya kadar NATO özellikle ABD de sorumludur. Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşta taraftarlardan sonra ilk etkilenen ülke Türkiye olmuştur. Bunun için bu sözleşmenin ortadan kaldırılması durumunda NATO ve ABD savaş gemileri Bulgaristan, Romanya, Ukrayna, Gürcistan limanlarında 21 günden daha fazla kalabileceklerdir. Bu bölge barışı açısından çok tehlikelidir.
23 Mart 2021’de Bürüksel’deki NATO toplantısında üye ülkelerin Dışişleri bakanları Montrö sözleşmesini görüştüklerini sır gibi saklamışlardır. Bu sözleşmenin sonlandırılması için Montrö’ye taraf olmayan ABD Türkiye’ye baskı yapmaktadır. Rusya’nın ABD‘nin bu niyetinden haberi vardır. Bunun için bu sözleşmenin değişmesi durumunda Türkiye’nin çok büyük bir bedel ödeyeceğini açıklamıştır. Aslında savaşın ayak sesleri 1 yıl önceden gelmeye başlamıştı.
Rusya Dışişleri Bakanı 31 Mart 2021 tarihinde ABD ve politikalarından rahatsız olduklarını belirterek 2008 yılında Gürcistan’ın başına gelenlerin Ukrayna’nın da başına gelebileceğini ve Ukrayna’nın yerle bir olabileceğini dile getirmiştir. Bundan başka Türkiye ile ilişkilere önem verdiklerini, sorunlar yaşadıklarını ama her zaman bir çözüm bulduklarını belirtmiştir ve senaryo tamamlandı. Savaş başladı. Şu anda Ukrayna yerle bir olmakta halkı büyük acılar çekmektedir. İki süper gücün paylaşım savaşında olanlardan savaşan ülkelerin ve çevre ülkelerin insanları olumsuz yönde etkilenmektedirler. Siviller ölmekte, göçler başlamakta ekonomiler olumsuz yönde etkilenmektedir. Rusya bu savaşa yıllar önceden hazırlıklıydı. Karadeniz donanmasını güçlendirmişti.
Montrö sözleşmesi bizim için çok önemli bir sözleşmedir. Bu sözleşme bize yine büyük Atatürk’ün bir hediyesidir. Bunun kıymetini bilmeliyiz.
Yine tarih bilmeyenler, tarihi olayların sonuçlarını kavrayamayanlar bu sözleşmeden çıkılması gerektiğini dillendiriyorlar. Bu savaş bize gösterdi ki Montrö Sözleşmesi hem yurdumuz hem de bölgemiz için çok önemli olduğudur. Aynı zamanda gıda konusunda kendimize yeterli olmamız gerektiğini öğretmiştir. Son söz olarak NATO ve ABD Ukrayna ve Gürcistan’ı kışkırtarak Rusya’yı köşeye sıkıştırmaya çalışmış ve sonunda savaş başlamıştır. Atatürk’e düşmanlık yapacağız diye beyinlerini körletenlere şu sözleri hatırlatalım.
_Yurtta Barış Dünyada Barış-
Mustafa Kemal Atatürk