Nöbetçi Eczaneler
Medreseye çevre kazalardan da okumaya gelindiği görülmektedir. 13 Safer 1274/3 Ekim 1857 tarihli bir kayıtta Uşak kazasından Seyyid Mustafa oğlu Ahmet adlı kişi, Hamza Bey-zâde Medresesi’nde talebe iken kazaen arkadaşı tarafından yaralanmıştır133.
Ders-i âm Ebu Bekir Efendi Hacı Nasuh Mahallesi’nde oturmaktadır. 17 Şevval 1286/20 Ocak 1870 tarihli terekesinde belirtildiğine göre, malının 1/3’ünden 10.000 kuruşu, yaptırdığı Aşağı Medrese ile caminin tamir ve bakımı için sarf edilmek üzere, amcasının oğlu Seyyid Hasan Efendi’yi vasî tayin etmiştir. Hacı Ebu Bekir Efendi, medresenin çeşmelerinin tamir ve bakımı için de 500 kuruş ayırmıştır. Diğer taraftan Hacı Bekir Efendi’nin Ders-i âm olması sebebiyle geniş bir kitaplığa sahiptir. Terekesinde yazma ve basma olarak 115 adet eser bulunmaktadır134.
Medreselerin 1924 yılında kapanmasıyla aynı yılda binası yıkılarak arsa halinde kalmıştır135. Medresenin müderrisleri ve öğrenci sayısı şöyledir:136
Yıl Müderrisleri Öğr. sayısı
H. 1317/
M. 1899 Müderris Mustafa Efendi. 28
H. 1318/
M. 1900 Müderris Galip Efendi. 15
H. 1321/
M. 1903 Müderris Mustafa Efendi. 83
1914 Müderris Ömer Efendi(beratlı) 20
1924 Nakilci-zâde Hacı Ömer Efendi
(son hocası) ?
19. Işıklar Köyü Medresesi
Işıklar Köyü Medresesi’nin ne zaman açıldığı tespit edilmemekle birlikte köy halkı tarafından yaptırıldığı bilinmektedir. 1914 yılında medresenin müderrisi Hacı Mehmet Efendi’dir. Bu tarihte medresede 10 öğrenci okumaktadır137.
20. İmâdiye/Tuzcu Hacı Mustafa Ağa Medresesi
Tuzcu Hacı Mustafa Ağa tarafından Fakih Paş138a Mahallesi’nde açılan medrese139, İmâdiye nâm-ı diğer Tuzcu Hacı Mustafa ismiyle anılmaktadır140. Medresenin açılış tarihi hususunda bir bilgiye sahip değiliz. Tuzcu Hacı Mustafa’nın hanımı Molla Bahşi Mahallesi’nden Süleyman kızı Ummahan Hanım’ın 10 Recep 1173/27 Şubat 1760 tarihinde Medine-i Münevvere fukarasına Molla Bahşi Mahallesi’nde bir tarafı öz vs. olan iki katlı evini vakfetmesi, Tuzcu Hacı Mustafa ve ailesinin XVIII. Yüzyıl ortalarında sağ olduklarını ve medresenin de yüzyıl ortalarında açıldığını söyleyebiliriz141.
23 Muharrem 1287/25 Nisan 1870 tarihli bir mahkeme kaydında, medreseye ait bir para vakfının olduğu mahkemeye beyan edilmiştir142. Bu vakfın da Zübeyde Hanım adlı bir bayana ait olduğunu sanmaktayız. Zira medreseye Tuzcu Hacı Mustafa Ağa’dan başka, 1881 yılından bir müddet önce, Gümüş-zâdenin hanımı Zübeyde Hanım da üç bin yedi yüz kuruş para vakfetmiştir143.
(Devamı Yarın)
KAYNAK
133 AŞS, 582, vr. 18b/74.
134 AŞS, nr. 599, vr. 23b/85.
135 Atabek, age., s. 201.
136 AŞS, nr. 669, belge no:189; SNMU., 1317, s. 1162-1163; SNMU., 1318, s. 1298-1299; SNMU., 1321, SNMU., 1319, s. s. 574; Yazıcı, agm, s. 46; Atabek, age., s. 201.
137 AŞS, nr. 669, belge no:189; Yazıcı, agm, s. 47.
138 SNMU., 1319, s. 574’te medresenin Sinan Paşa Mahallesi’nde olduğu kayıtlı olup, mahalle günümüzde Fakih Paşa adıyla anılmaktadır.
139 AŞS, nr. 610, s. 47/73; nr. 614, s. 117/142. 15 Cemâziye’l-âhir 1293/8 Temmuz 1876 tarihli bir vakıf kaydında geçen “Tuzcu Hacı Mustafa’nın yaptırdığı Mektep” bilgisindeki mektep isminin sehven medrese yerine yazıldığını düşünmekteyiz. Zira incelediğimiz diğer arşiv kayıtlarında medrese olarak anılmaktadır. (AŞS, nr. 606, vr. 17b/69).
140 AŞS, nr. 613, s. 167/625; nr. 650, s. 36/521; SNMU., 1319, s. 574.
141 AŞS, nr. 548, vr. 57b/180.
142 AŞS, nr. 650, s. 36/521.
143 AŞS, nr. 610, s. 47/73.
