SULTAN II. MAHMUD

20 Temmuz 1785 Sultan II. Mahmud’un, 30. Osmanlı padişahının doğum yıldönümü. Sultan 2. Mahmut’un Osmanlı’nın devlet yapısı ve merkezileşme alanındaki yaptığı reformlarda önemli rolü vardır. Uzun süre Mısır Sorunu’yla boğuşan padişah Yunanistan’ın özerkliğini önleyemedi. II. Mahmud, merkezle arası iyi olmayan ayanlarla, ilk kez Osmanlı padişahının haklarına kısmi bir şekilde kısıtlama getiren Sened-i İttifak sözleşmesini imzaladı. Yeniçeri ocağını kaldıran padişah, modern bir ordu kurdu ve iyice yıpranan tımar sistemine de son verdi. Şair yönü de olan II. Mahmud, ”Adli” mahlasıyla şiirler de yazdı.
20 Temmuz 1785 yılında İstanbul’da doğan II. Mahmud’un babası I. Abdülhamid, annesi ise Nakşıdil Sultan’dır. Babası I. Abdülhamit, 7 Nisan 1789 günü hayatını kaybetti. Şehzade Mahmut, babasını kaybettiğinde henüz 4 yaşındaydı. Babasını kaybetmesinden sonra amcası Üçüncü Selim, öğrenimi ile bizzat ilgilendi.
1807’de Kabakçı Mustafa İsyanı başlaması üzerine 29 Kasım 1807’de Üçüncü Selim tahttan ayrılır. Fakat bu sırada Rusçuk Ayanı Alemdar Mustafa Paşa, III. Selim’i destekliyordu. İstanbul’a gelerek tekrardan tahta çıkmasını sağlamak istedi. III. Selim bu olaylar sırasında öldü, Şehzade Mahmud ise son anda ölümden kurtuldu. Bunun ardından Şehzade Mahmud. 28 Temmuz 1808’de tahta oturdu.
İkinci Mahmut tahta çıktığında devletin son durumu iç açıcı değildi. Osmanlı-Rus savaşı, Vahabi İsyanı, Yeniçeri askerleri ile Alemdar Mustafa Paşa’nın askerleri arasındaki çekişmeler gibi çözüme kavuşturulması gereken bir sürü mesele vardı.
Balkanlarda Tepedelenli Ali Paşa’nın bertaraf edilmesi Yunan bağımsızlık ayaklanmasına sebeb oldu. Yunan İsyanı’ndan kaynaklanan Osmanlı-Rus Savaşı’nda Osmanlı yenildi. Edirne Antlaşması’nın imzalanması sonucu Yunanlılar özerkliği kazandı. Ayrıca Ruslar da Gürcistan’daki topraklarının üstüne toprak kattı.
Osmanlı donanması Navarin’de Fransız, İngiliz ve Rus donanmaları tarafından yakılan II. Mahmud’un başına bir de Mısır Sorunu musallat olur. Mısır kuvvetlerinin Afyonkarahisar’ı da geçip Kütahya’ya kadar ulaşması sonucu ancak Rusya’yla Hünkar İskelesi Antlaşması’nı imzalamasıyla sorun çözüme kavuştu. Mısır’ın kontrol alanına Suriye, Filistin ve Lübnan’ın da eklenmesini kabul etmek zorunda kalan yönetim, Nizip’te yeni bir saldırı sonucu Osmanlı’nın mağlubiyetine sebeb oldu. Mısır Sorunu bundan sonra Avrupa çapında bir sorun halini aldı. Bu sorun ancak II. Mahmud’un ölümünden sonra Londra Antlaşması’yla çözüme kavuştu.
Eğitim, askeri, idari olmak üzere birçok alanda ıslahatlar yapan II. Mahmud, eğitim alanında; ilköğretimi mecburi hale getirdi ve sonrasında Avrupa’ya eğitim için öğrenciler gönderdi. Memur yetiştirmek için “Mekteb-i Maarif-i Adliye” kuruldu. İletişim alanında posta teşkilatı kuruldu. Müsadere sistemi kaldırıldı, 1831 yılında ilk nüfus sayımı yapıldı.
Mİmari alanlarda da çalışmalar yapan II. Mahmud, devletin sanat, hayır ve sosyal kurumlarına önem vererek pek çok eser yaptırdı. Bayezid Yangın Kulesi’ni; Unkapanı ile Azapkapı arasındaki şimdi Unkapanı Köprüsü denilen Mahmudiye Köprüsü’nü; Beylerbeyi ve Çırağan Saraylarını; Tophane’de Nusratiye, Bahçekapı’da Hidayet, Üsküdar’da Adliye, Arnavutköy sahilinde Tevfikiye Camilerini yaptırdı. Hazret-i Halid’in türbesini tamir ettirip üzerindeki yazıyı kendi el yazıları ile yazdı. Tophane’de Kadiri Camii ve tekkesini tamir ettirdi. Mİmari alanlarda da çalışmalar yapan II. Mahmud, devletin sanat, hayır ve sosyal kurumlarına önem vererek pek çok eser yaptırdı. Bayezid Yangın Kulesi’ni; Unkapanı ile Azapkapı arasındaki şimdi Unkapanı Köprüsü denilen Mahmudiye Köprüsü’nü; Beylerbeyi ve Çırağan Saraylarını; Tophane’de Nusratiye, Bahçekapı’da Hidayet, Üsküdar’da Adliye, Arnavutköy sahilinde Tevfikiye Camilerini yaptırdı. Hazret-i Halid’in türbesini tamir ettirip üzerindeki yazıyı kendi el yazıları ile yazdı. Tophane’de Kadiri Camii ve tekkesini tamir ettirdi.