Nöbetçi Eczaneler
İslam’da devlet iki önemli temel üzerine kurulur. Bunlardan birincisi Allah’a iman, ikincisi adalettir. Yüce Allah’ın en güzel isimlerinden birisi olan “adl” kelimesi, “adaletli, adil” demek olup Allah mutlaka ve daima adil olarak hükmeden, kesinlikle zulmetmeyen adl’dir.
İslâm, insan hayatının en önemli beş değerini güvence altına almıştır. Can, mal, nesil, akıl ve din emniyeti. Bunların sağlanması İslâm dininin en önemli hedeflerindendir. İslâm dininin güvence altına aldığı bu beş temel değerin korunması ve yaşatılması ancak adaletle mümkün olur.
Peygamber Efendimiz (sav.):
“Allah’tan korkun, adâletten ayrılmayın, yerle gök adâlet üzerine kurulmuştur” hadisi ile adaleti emretmiştir. Hz. Ali (r.a.) de adalete büyük bir önem vermiş ve “Devletin dini adalettir” buyurmuşlardır.
Adalet; her şeyi düzenli ve dengeli yapmak, yerli yerinde davranmak, her şeyin hakkını vermektir. Adalet zulmün zıddıdır. İslam dininde adalet: Dini, dili, ırkı, rengi, kültürü, mevkii ve bilgi farkı gözetmeden insan olmaları yönünden eşit davranmak ve insanlara haklarını vermektir.
Cenâb-ı Hakk, yüce kitabımızda bizden her zaman adil olmamızı ve adaletle hükmetmemizi istemiş ve şöyle buyurmuştur:
“Ey iman edenler! Allah için adaleti (hakkı) ayakta tutan (hâkimler), adalet timsâli şahitler olun. Bir kavme (Topluluğa) duyduğunuz kin sizi adaletten ayırmasın… “ (el-Mâide 5/ 8)
“Allah size, mutlaka emanetleri ehli olanlara vermenizi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adâletle hükmetmenizi emreder…” (en-Nisâ 4/58)
“… Aralarında adâletle hükmet. Allah âdil olanları sever ” (el-Mâide 5/42).
“De ki: Rabbim adâleti emretti…” (el-A’râf 7/29).
“Ey Dâvud! Biz seni yeryüzünde halîfe yaptık. O halde insanlar arasında adâletle hükmet…” (en-Nisâ 4/58)
Allah (c.c.) gökleri, yeri ve içindeki her şeyi hakk (adâlet) ile yaratmıştır. “Biz gökleri, yeri ve ikisinin arasındakileri ancak hakk ile yarattık. O saat (kıyâmet), mutlaka gelecektir. Şimdilik onlara güzel muâmele et.” (el-Hicr15/85) Âyette geçen”hakk ile yarattık” ibâresinin anlamı, hakkın ortaya çıkması ya da hakka götüren bir delil olması yönüyledir. (Ayrıca bkz. el-En’âm 6/73; Yûnus 10/15; en-Nahl 16/3; el-Ankebût 29/44; ez-Zümer 39/5; el-Câsiye 45/22; el-Ahkâf 46/3; et-Teğâbûn 64/3)
Kâinatta bütün canlı ve cansız varlıklar son derece hayret verici bir ölçü ve denge halinde gözüken ilâhî adâletle yaratılmıştır. Canlıların hücrelerinden, kandaki alyuvar ve akyuvarlardan, insanın bedenindeki uyuma, (Bkz. el-İnfitâr 82/7) her canlının rızkının ayrım yapılmaksızın verilişine, (Bkz. Hûd 11/6) dünyadaki hayvan ve bitkilerin doğum ve ölümlerine, iklimlerin birbiri ardınca bir düzen içinde gidip gelmesine, gezegen ve yıldızların hareketlerine, gündüz ve gecenin, aydınlık ve karanlığın birbirini düzenlice takip etmesine ve değişmelerine (Bkz. el-Bakara 2/164; Yâsin 36/37–40; el-Enbiyâ 21/33) kadar birçok hayret ve ibret verici durumların hepsi en ince ölçü ve mîzânla düzenlenen Allah’ın adâletiyle gerçekleşmektedir. Bunlar Allah’ın fiillerindeki eksiksiz ve tam olan, zaman ve mekânın değişmesiyle değişmeyen ilâhî adâlete delâlet etmektedir (Ballıkaya, 2005, s.66).
Allah (c.c.) kâinatta nasıl hakka ve adalete dayanan ve tıkır tıkır işleyen kusursuz bir düzen yarattıysa, yeryüzüne halifelik görevi ile gönderilen insana düşen görev de dünyada hak ve adalete dayanan bir düzen kurmaktır. Tarihimizdeki “Türk Cihan Hâkimiyeti ve Nizâm-ı âlem ülküsü” de bu düşünceden doğmuştur.
Devletin Dini Adalettir
Hz. Ali’nin “Devletin dini adalettir” dediği rivayet edilir. Hz. Ömer ise: “adalet mülkün temelidir” buyurmuştur. Burada geçen mülkten kasıt mal ve servet değil devlettir. Adalet devletin temelini oluşturur. Devletin temeli adalet ve hukuktan uzaklaştıkça o devletin tüm kurum ve kurallarıyla çatırdamaya başlaması ve kısa zamanda yıkılması mukadderdir. Tarihte birçok devletler topsuzluk, tüfeksizlik ve parasızlık yüzünden değil adaletsizlik yüzünden yıkılmıştır. Tarih bu bağlamda devletler ve medeniyetler mezarlığıdır.
Muharrem Günay
