Nöbetçi Eczaneler
Tarihi kaynaklara ve araştırmalara göre; Nasreddin Hoca, 1208 yılında Eskişehir’in Sivrihisar İlçesine bağlı Hortu Köyünde dünyaya gelmiştir. İlk derslerini babasından aldıktan sonra Sivrihisar ve Konya Medreselerinde öğrenimine devam etmiş ve son olarakta ilim tahsilini tamamlamak üzere Akşehir’e gitmiştir. Burada devrinin tanınmış bilgin ve arif kişilerinden dersler almıştır. Öğrenimini tamamlamasının ardından bir süre Akşehir’de ikamet etmiş, ardından Anadolu’nun çeşitli yerlerinde bulunmuştur.
Nasrettin Hoca, tüm Türk Dünyasında şakacılığı, nükteli ve hazırcevaplılığı ile bilinen güldürürken düşündüren, ince zekâ sahibi tarihi bir kişilik olarak tanınmıştır. Nasreddin Hoca milli kültürümüze mal olmuş bir halk düşünürüdür. Avrupa’dan Çin’e kadar olan tüm sahada gayet iyi bilinen ve sevilen bir kişiliktir. Tüm bu sahada Molla Nasreddin, Hoca Nasreddin veya Nasreddin Efendi olarak anılır.
Nasrettin Hoca’nın hayatı ve yaşantısı üzerine yerli ve yabancı çok sayıda araştırmacı tarafından çalışmalar yapılarak yayınlanmıştır.
Yapılan çalışmalarla Nasrettin Hoca’nın çok sayıda fıkrası derlenerek yayınlanmıştır. Bu fıkralardan birkaçı da konusu Karahisar’da geçen ya da içeriğinde Karahisar geçen fıkralarıdır.
Bu fıkraların ilkinde bayram yapmak için hilali gözleyen Karahisarlılardan bahsedilir. Karahisarlılar, hilali görünce çok sevinirler. Ama Hoca bu sevince bir anlam veremez. Fıkra şöyledir:
Hilale Sevinmek
Bir gün Nasreddin Hoca’nın yolu Karahisar’a düşer. Karahisar sokaklarında gezerken kalabalık bir topluluğun Ay’a baktığını görür. Saatler süren bekleyişten sonra kalabalık güç bela gökteki incecik hilali görür. Karahisarlılar hilali görünce çok sevinirler. Hoca bu duruma bir anlam veremeyip şöyle der:
“Bu Karahisar ne acayip yerdir böyle? Bizim memlekette araba tekerleği kadar Ay’a itibar etmezler. Burada bir orak kadar ayın başına üşüşürler.”
İçinde Karahisar geçen bir başka fıkrada ise Hoca, tavuklarını satmak için yine Karahisar yolunu tutar. Bu fıkrada şu şekilde anlatılır:
Yol Bilmeyen Tavuklar
Nasreddin Hoca bir gün elindeki tavukları satmaya karar verir. Tavukları bir kafese doldurup eşeğine biner ve Karahisar’ın yolunu tutar. Yolda giderken kendi kendine:
– “Bu zavallı tavuklar bütün gün bu kafeste hapiste, onları en azından bir süreliğine serbest bırakayım da eşeğin önünden yürüsünler.” diye aklından geçirir.
-Nasrettin Hoca kafesi açar ve tavukları serbest bırakarak “haydi yolu takip edin” der. Ancak, zar zor kafesten çıkan tavukların her biri, bir o yana bir bu yana kaçıp dağılırlar. Bunun üzerine Hoca sopayı eline alır ve tavukları kovalamaya başlar. Hoca bir yandan da:
-Kümeste kapalıyken ne zaman gece yarısı olduğunu, ne zaman sabah olduğunu bilirsiniz de şimdi güpegündüz yolunuzu mu bilmiyorsunuz?” diye bağırır.
Yine Fatih Sultan Mehmet’in oğlu Cem Sultan tarafından görevlendirilen Ebülhayr Rumi tarafından derlenen ve kitap haline getirilerek şehzade Cem’e sunulan Saltukname’de anlatıldığı üzere; Hocanın kendisini çağıran Karahisar’daki Ermenilerin “Nasreddin akılsızdır. Kim görürse onu sakalına güler, buraya gelse de birazda biz gülsek” demeleri üzerine yola çıkışını anlatan fıkrayı;
Keza Nasrettin Hoca’nın Sivrihisar ile Karahisar’ın ikliminin aynı olduğunu tespit ettiğini söylediği bir başka fıkrasını da içinde Karahisar geçen fıkralarına ekleyebiliriz.
Nasrettin Hoca’nın hayatının belli dönemlerinin geçtiği yerler olarak bilinen Sivrihisar ve Akşehir’in Afyonkarahisar’a yakın olmalarından dolayı Nasrettin Hoca’nın Karahisar ile de her daim bir bağı ve bağlantısı olduğunu söylemek herhalde yanlış olmayacaktır.
Yararlanılan Kaynaklar:
-J. A. Decourdemanche, “Sottisier de Nasr-eddin-hodja, Buffon de Tamerlan: suivi d’autres facéties turques”, Bruxelles 1878.
-Albert Wesselski, “Der Hodscha Nasreddin”, Weimar-1911
-Muharrem Bayar, “Nasreddin Hoca’ya ait yazma latâifnamelerde Karahisar-ı Sahib vilayeti” Beldemiz Dergisi, Ekim-Kasım-Aralık 1987, Sayı:12, Sayfa:20-21, Ankara.
-Muhammed Kalaycı, Hikâyât-ı Hoca Nasreddîn, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Konya 2018.
