AİLEDE TÜKETİM AHLAKI / Afyonkarahisar Müftülüğü

Allah, evreni varlığına delil olacak muazzam bir dengeyle yaratmış, insan da bu dengeyi gözeterek yaşama sorumluluğunu üstlenmiştir. Buna göre inşan yeryüzünden ihtiyaç olduğu kadarını alıp kullanacak, ihtiyacından fazlasına tamah etmeyecektir. Elbette Allah’ın yeryüzündeki dengenin korunması için koyduğu ilkelere uygun davranmak ve ihtiyacı kadar harcamak ya da tüketmek, kişinin en asgari ve ilkel şartlarda bir hayat yaşamasını gerekli kılmaz. İslam’a göre, kişi yaşadığı toplumda geçerli olan örf ve adetlerin de dikkate alındığı normal sayılan bir düzeyde, iyi ve rahat yaşama hakkına sahiptir. İslam’ın hoş görmediği tüketim ise; lüks ve ihtişama ulaşmak maksadıyla yapılan tüketimdir. İhtiyaçlar sınırlı, sahip olma duygusu ve istek ise sınırsızdır. İnsan her işte olduğu gibi tüketirken de itidali gözetmekle mükelleftir.
Nitekim Allah Teala Kur’an-ı Kerim’de; “Ey İman edenler! Allah’ın size helal kıldığı iyi ve temiz nimetleri (kendinize) haram etmeyin ve (Allah’ın koyduğu) sınırları aşmayın. Çünkü Allah haddi aşanları sevmez. Allah’ın size rızık olarak verdiklerinden helal, iyi ve temiz olarak yiyin. Ve kendisine inanmakta olduğunuz Allaha karşı gelmekten sakının.” buyurmaktadır. (Mâide 5 /87,88)
Allah’ın eşyaya koyduğu ilkelerden birisi sahip olunan servetler üzerinde ihtiyaç sahiplerinin de hakkı olduğunu unutmamaktır. Unutulmaması gereken diğer bir nokta; yer altı ve yer üstü kaynaklarının sınırsız olmadığıdır.
Abdullah b. Amr (r. a) anlatıyor: “Bir gün Sa’d b. Ebu Vakkâs abdest alırken Rasulullah (s.a.v) onun yanına uğramıştı. “Bu ne israf” buyurdu. Sa’d, “Abdestte de israf olur mu?” diye sorunca, Rasulullah (s.a.v), “Evet, akan bir nehirden bile abdest alıyor olsan israf olur” buyurdu. (İbn Mâce, Tahâret, 48)
İnsanın, kendini mağdur ve muhtaç duruma düşürmeden ama israfa da kaçmadan bu hayatı Allah’ın koyduğu dengeyi gözeterek yaşaması, hem dini hem de ahlâkî bir sorumluluktur.
Aliya İzzet Begoviç; “Aşırı tüketimle gözleri körleşen bizler, gereken yerlere ahlak duvarları çekmeyi bilemedik.” diyerek bu konuya değinmiştir.
Kur’an bize; “Ey Rabbimiz bizim günahlarımızı ve işlerimizdeki israf ve aşırılıkları bağışla!” (Al-i İmran, 3/147) diye dua etmemizi emrediyor.
(Alıntı; Diyanet İşleri Başkanlığı Ailem Dergisi, Ailemin Sohbet Günlüğü Kitabı)